MIĘŚNIOWO-POWIĘZIOWY BÓL KRZYŻA

Czy odczuwaliście kiedyś ból w takim samym miejscu jak obszar zaznaczony na zdjęciu?

Może tylko częściowo pokrywa się on z Waszymi dolegliwościami odczuwanymi w obszarze dolnej części pleców, miednicy i kończyny dolnej?

Wielu pacjentom ból o takim wzorcu nadal kojarzy się tylko i wyłącznie z owianymi złą sławą dyskami, czyli krążkami międzykręgowymi. Jest jednak wiele struktur, które mogą dawać dolegliwości odczuwane w tym samym obszarze i które występują zdecydowanie częściej niż ból dyskopochodny.

Ból lokalizujący się w obszarze dolnej części pleców, z promieniowaniem na nogę może być na przykład skutkiem aktywnych mięśniowo- powięziowych punktów spustowych lub wynikać z restrykcji powięziowych. W tym wpisie postaram się rozebrać na części pierwsze możliwe wpływy mięśniowe na tzw. ból krzyża, a także zaproponuję autoterapię dla niżej przytoczonych mięśni. .

Mięsień pośladkowy średni

Pierwszym mięśniem, który chciałbym omówić jest mięsień pośladkowy średni (łac. gluteus medius). W literaturze nazywany jest często 'lumbago muscle’ lub 'lower back pain muscle’, czyli po prostu mięsień odpowiedzialny za lumbago (inaczej postrzał) i ból dolnego odcinka kręgosłupa. Nazwa mówi sama za siebie 🙂 ! Choć znajduje się na talerzu biodrowym, a więc z boku i poniżej kręgosłupa lędźwiowego, to właśnie u osób z bólami kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego należy mu się uważnie przyjrzeć. W przypadku bólów przewlekłych warto go zbadać i poddać terapii jako jednej z pierwszych struktur. Funkcją mięśnia pośladkowego średniego jest utrzymanie stabilnej miednicy podczas chodzenia oraz stania na jednej nodze. Mięsień ten jest również najsilniejszym odwodzicielem kończyny dolnej (ruch do boku), a także bierze udział w wykonywaniu ruchów rotacji zewnętrznej i wewnętrznej kończyny dolnej w stawie biodrowym. To właśnie u osób z ograniczeniem mobilności bioder powinniśmy mu poświęcić najwięcej czasu. Nadmierne napięcie tego mięśnia powoduje ograniczenie zakresu ruchu przywodzenia oraz rotacji kończyny. W przypadku ograniczenia zakresów ruchów w stawach biodrowych, to kręgosłup lędźwiowy będzie miejscem, gdzie może nastąpić kompensacja tych deficytów ruchomości. Stwarza to możliwość przeciążenia właśnie tego odcinka.

✔ Ból z aktywnych punktów spustowych mięśnia pośladkowego średniego promieniuje do dolnego odcinka kręgosłupa, kości krzyżowej, okolicy stawu biodrowego oraz na tylno-boczną stronę uda.

Mięsień pośladkowy mały

Czy wzorzec bólu przedstawiony na poniższej rycinie czegoś Wam nie przypomina?

Otóż tak, aktywne punkty spustowe mięśnia pośladkowego małego często imitują objaw rwy kulszowej. Jak możecie ujrzeć, snie tylko dysk wytwarza wzorzec bólu promieniujący wzdłuż kończyny dolnej.

Mięsień pośladkowy mały jest schowany pod mięśniem pośladkowym średnim i wykonuje dokładnie te same czynności co jego imiennik .

✔ Punkty spustowe tego mięśnia rzutują ból w okolice pośladka, guza kulszowego, tylno-bocznej części uda oraz podudzia, a czasami nawet na boczny brzeg stopy, aż do palca małego.

Mięsień gruszkowaty i czworoboczny lędźwi

Mięsień gruszkowaty i czworoboczny lędźwi – to para mięśni, która nierzadko we współpracy z mięśniem lędźwiowym i przeponą, lubi wywołać sporo zamieszania w kompleksie lędźwiowo- krzyżowym. Bardzo często są odpowiedzialne za ból w rejonie stawu krzyżowo-biodrowego i boku biodra.

Funkcją mięśnia gruszkowatego (piriformis) są ruchy rotacji w stawie biodrowym, ale poprzez przyczep do kości krzyżowej wpływa on również na jej ustawienie. W przypadku asymetrycznego napięcie po obu stronach może pociągać kość krzyżową do rotacji, oddziałując tym samym na stawy krzyżowo-biodrowe i pozostałe elementy pierścienia miednicy. Należy również pamiętać o możliwości konfliktu mięśnia z nerwem kulszowym, który przebiega w jego bliskim sąsiedztwie lub może nawet przebijać się przez brzusiec mięśnia.

✔ Punkty spustowe z mięśnia gruszkowatego (przedstawione na grafice na dole) rzutują ból w okolicę stawu krzyżowo-biodrowego, rejon pośladka oraz na tylną powierzchnię uda. Jest to kolejny mięsień, który może imitować objaw rwy kulszowej

▪️ Propozycją autoterapii dla wszystkich mięśni pośladkowych oraz mięśnia gruszkowatego jest stretching w pozycji tzw. cyfry cztery.

Mięsień czworoboczny lędźwi (quadratus lumborum) jest odpowiedzialny za statyczne ustawienie kręgosłupa lędźwiowego oraz skłony boczne, a poprzez przyczep do XII żebra i połączenie z przeponą ma również wpływ na obniżanie dolnych żeber, a tym samym na nasz oddech. Jest to jeden z głównych mięśni zaangażowanych w np. wady postawy, asymetryczne ustawienie miednicy i obręczy barkowej, funkcjonalne skrócenie kończyny dolnej.

✔ Punkty spustowe z tego mięśnia (przedstawione na grafice u góry – rycina A i B) rzutują ból w okolicę stawu krzyżowo-biodrowego, pośladka , guza kulszowego i krętarza większego (bok biodra).

▪️ Skuteczną autoterapią dla problemów z mięśniem czworobocznym lędźwi jest pozycja zaprezentowana na zdjęciu poniżej.

Mięsień prostownik grzbietu

Kolejna porcja mięśni, które mogą być zaangażowane w ból kręgosłupa lędźwiowo-krzyżowego. Tym razem spojrzymy na problem dużo bardziej lokalnie, a więc na mięsień prostownik grzbietu (pasmo boczne złożone z mięśni najdłuższego i biodrowo-żebrowego, oraz pasmo przyśrodkowe zbudowane z krótkich mięśni przykręgosłupowych, czyli mięśni: wielodzielnego, skręcających, kolcowego, międzykolcowych, międzypoprzecznych). Mięsień prostownik grzbietu rozpościera się od kości krzyżowej i talerzy biodrowych, biegnie przez kręgosłup lędźwiowy, piersiowy, aż do kręgosłupa szyjnego. Jak nazwa wskazuje, główną funkcją tych mięśni jest prostowanie kręgosłupa. Należy jednak pamiętać, że podczas zginania pracują one ekscentrycznie, kontrolując ruch kręgosłupa. Z kolei kurcząc się jednostronnie biorą również udział w ruchu zginania bocznego oraz rotacji.

✔ Mięsień ten wywołuje ból przede wszystkim lokalny, odczuwany w okolicy kręgosłupa. Czasami z punktów spustowych mięśnia prostownika grzbietu możemy odczuwać ból rzutowany w okolicę łopatki, kości krzyżowej i pośladka. W przypadku mięśnia biodrowo-żebrowego ból może promieniować nawet do przodu klatki piersiowej, a ucisk na punkty spustowe w mięśniu wielodzielnym może wyzwolić ból odczuwany z przodu brzucha