NERW BŁĘDNY (X NERW CZASZKOWY)
Myślę, że większość osób słyszała kiedyś o autonomicznym układzie nerwowym. Pod tą nazwą kryje się niekontrolowana przez nas aktywność części układu nerwowego odpowiedzialna za np. trawienie, wydalanie, oddychanie, częstotliwość skurczów serca, reakcje źrenic, potliwość, wydzielanie enzymów, występowanie „gęsiej skórki” czy czkawki.
Wyróżniamy dwie przeciwstawne części autonomicznego układu nerwowego:
▪część współczulna (odpowiedzialna za reakcję „walcz lub uciekaj”)
▪ część przywspółczulna (odpowiedzialna za uspokojenie, tzw. reakcja „leżenia i trawienia”)
Bohater dzisiejszego wpisu, czyli nerw błędny, należy do części przywspółczulnej autonomicznego układu nerwowego. Jest to najdłuższy nerw czaszkowy, który właśnie z rejonu czaszki (a dokładnie wychodzi z rdzenia przedłużonego), leżąc na obu stronach przełyku, przechodzi przez klatkę piersiową i schodzi aż do jamy brzusznej, unerwiając po drodze: wszystkie narządy klatki piersiowej (tchawica, oskrzela, opłucna, splot aortalny, przełyk, serce, osierdzie) i jamy brzusznej (żołądek, trzustka, śledziona, wątroba, jelito cienkie, 2/3 jelita grubego, nerki i nadnercza).
Jak więc domyślacie się, nazwa „błędny” oznacza, że ten czaszkowy nerw nieźle pobłądził schodząc ze swoim zasięgiem unerwienia aż do brzucha! Jeśli jego aktywność jest 'wyciszona’ to może to znacząco wpłynąć na nasze samopoczucie. Bardzo ważny nerw, któremu na pewno warto się przyjrzeć podczas terapii!
Obecny styl życia, który charakteryzuje się ciągłym pędem w pracy i w życiu prywatnym, małą aktywnością fizyczną, krótkim snem, śmieciowym jedzeniem, nieustannym spoglądaniem w ekrany smartphonów, tabletów i komputerów powoduje, że u znacznej większości osób odnajdujemy symptomy nierównowagi między częścią współczulną a przywspółczulną układu nerwowego. Żeby była jasność – dominuje wtedy układ współczulny. Od takich osób możemy usłyszeć, że mają np.: problemy ze snem, czują się poddenerwowani/rozdrażnieni/zmęczeni, odczuwają lęk, mają nadciśnienie tętnicze, częste biegunki lub zaparcia, uczucie duszności w klatce piersiowej. U takich osób obserwujemy także wzmożone napięcie mięśniowe, co często wiąże się z bólami ze strony układu ruchu, a także częste infekcje oraz występowanie stanów zapalnych.
W pracy z pacjentem, który zgłasza objawy wymienione powyżej, należy skupić się nad odzyskaniem równowagi między częścią współczulną i przywspółczulną. Praca z takim pacjentem opiera się między innymi na pobudzaniu nerwu błędnego (czyli części przywspółczulnej) i technikach relaksacji układu współczulnego. Fizjoterapeuci, osteopaci, a także akupunkturzyści, jogini, dietetycy mają do dyspozycji kilka naprawdę silnych narzędzi do pracy:
▪Zabiegi manualne (techniki osteopatyczne, fizjoterapeutyczne, masaż)
▪Stretching
▪Asany (pozycje z jogi)
▪Taniec
▪Mantry i misy tybetańskie
▪Śpiewanie
▪Techniki relaksacji (np. trening autogenny Shultza, trening relaksacyjny Jacobsona)
▪Ćwiczenia oddechowe
▪Punkty akupunkturowe
▪Sauna i morsowanie
▪Nauka odpowiednich zachowań podczas jedzenia
▪Nauka odpowiednich zachowań przed spaniem
▪Ziołolecznictwo i aromaterapia
Podsumowując, stymulacja nerwu błędnego aktywuje część przywspółczulną autonomicznego układu nerwowego. Nerw błędny wpływa na narządy wewnętrzne i procesy fizjologiczne, które są niezbędne dla utrzymania nas przy życiu. Jego stymulacja może korzystnie wpłynąć na takie dolegliwości jak np.: niepokój, lęk, bezsenność, zaburzenia nastroju, spadek odporności, zespół jelita drażliwego, refluks, procesy zapalne, podwyższone napięcie mięśniowe, choroby narządu głosu.
W następnych wpisach postaram się przybliżyć wpływ wyżej wymienionych metod na autonomiczny układ nerwowy. Aby nie być gołosłownym, przytoczę również kilka badań 😉
Pozdrawiam,
Tomasz